Wie is nu de mol? Iedereen!

De maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus dwingen ons allemaal tot flinke aanpassingen van ons gedrag. Een dergelijke gedragsverandering van een heel volk is normaliter niet makkelijk voor elkaar te krijgen; maar een moreel appel in combinatie met een scheutje angst heeft razendsnel resultaat geboekt.

De maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus dwingen ons allemaal tot flinke aanpassingen van ons gedrag. Een dergelijke gedragsverandering van een heel volk is normaliter niet makkelijk voor elkaar te krijgen; maar een moreel appel in combinatie met een scheutje angst heeft razendsnel resultaat geboekt. En zo zijn we binnen luttele dagen veranderd van de gezellig samenwerkende stokstaartjes in de meer solitair opererende Europese mollen. Er zijn inderdaad talloze parallellen tussen de leefwijze en het gedrag van deze kleine insectenetertjes en ons!

‘Social distancing’ en ‘zo veel mogelijk binnen blijven’: deze oproepen hoef je niet aan de mol te richten. Het zijn van nature solitaire dieren die contact met soortgenoten mijden. Geurmarkeringen uit kliertjes houden buren op veilige afstand. Krijg je nu wel eens een wantrouwige blik als je per ongeluk dichter dan twee meter bij iemand in de buurt passeert, zo kan een dergelijke ontmoeting bij mollen zelfs in echte agressie uitmonden. Het liefst blijft de mol verscholen in zijn ondergronds gangenstelsel; men krijgt hem slechts zeer zelden in levenden lijve te zien.

De thuisblijver en thuiswerker is zijn normale tijdspatroon van werken versus vrije tijd kwijt. Overal lees en hoor je over ‘quarantaine kilo’s’ op de heupen en de moeite om de workload van een gewone achturige werkdag ook thuis in acht uur te volbrengen, met alle afleidingen om je heen. Ziedaar de leefwijze van een mol: zijn cilindervormig lijfje kent een hoge stofwisseling en de Europese mol is dan ook een enorm grote eter. Per etmaal gaat zijn eigen lichaamsgewicht aan larven en wormen erdoorheen. Zelfs de medemens die uit frustratie, eenzaamheid of verveling nu veel vaker naar chips en chocola grijpt, krijgt dat nooit voor elkaar! Gelukkig neigt de mol niet tot overgewicht, want op dieet gaan zou lastig voor hem zijn. Al tussen de twaalf en vierentwintig uur zonder voedsel zou voor hem dodelijk zijn. De mol heeft tevens een uit menselijk oogpunt nogal verstoord dag- en nachtritme, wat niet zo vreemd is voor een dier dat ondergronds leeft en slechts zelden het zonlicht ziet. In elk geval kent het molletje geen negen-tot-vijf-mentaliteit voor zijn graafwerk. Het diertje werkt en rust in meerdere 4-5 uur durende cycli per etmaal. Een goed excuus als u als thuiswerker ’s middags een siësta houdt of in de ochtend, eigenlijk in de gewone werktijd, naar de supermarkt gaat: prima, doe maar als de mol en heb nog een actieve werkfase rondom middernacht!

Normaliter zijn de meeste mensen echte teamplayers. Als sociale wezens missen we nu het directe contact met collega’s en klanten. Managen op afstand is voor leidinggevenden ook echt topsport, want via skype en mail een team motiveren en aansturen kost flink wat energie. Medewerkers missen bovendien de positieve feedback, in de vorm van een complimentje of lof. Die komen nu hooguit vertraagd en digitaal binnen. De Europese mol kan zoiets niet deren. Hij is zó solitair dat hij – op de paring na – totaal onafhankelijk van zijn soortgenoten opereert op zijn eigen territorium van pakweg 2000 m². Net als een thuiswerker doet hij zijn werk; zonder dat iemand bij hem over de schouder meekijkt, zonder feedback-loop en aanmoediging. Toch verzet zo’n molletje letterlijk en figuurlijk bergen werk! Het kleine diertje graaft in één uur tijd zeven meter gangenstelsel in de grond. Wie in deze periode in de toegenomen vrije tijd in de tuin aan het spitten en onkruid wieden is en na een uurtje al niet meer goed recht kan staan, kan er niet omheen: hulde voor de mol, deze ijverige kleine grondwerker!

Sommige beroepsgroepen staan deze weken extra in de belangstelling en worden – terecht – in het zonnetje gezet voor hun inzet om de zorg en het hele land draaiende te houden. Andere beroepsgroepen worden daarbij, ondanks hun eveneens grote inzet, misschien niet zo uitgebreid bedankt. Dit lot treft ook de mol. Hij verorbert op zijn ondergrondse tochten voor planten schadelijke draadwormen, vermengd aardlagen en zorgt met zijn graafwerk voor betere bodembeluchting (Ventilatie! Nog zo’n trefwoord uit corona-tijden!). Maar onze dank krijgt hij daarvoor niet. Puur omdat mensen de molshopen, de voor ons zichtbaarste uitput van zijn werk, storend vinden. Terwijl de ijverige mol bijvoorbeeld in Duitsland beschermd is, mag hij in Nederland straffeloos gedood worden. Doe het niet, zeg ik! Niet alles uit de natuur kunnen we naar onze hand zetten; daar zijn we nu weer eens met de neus op de feiten gedrukt. Heb respect voor de leefstijl van de mol en gun hem zijn leefruimte en bestaan. In de lente van 2020 leefden we immers allemaal ook een beetje als de mol. Over een aantal weken mogen wij hopelijk weer uit onze eigen holletjes kruipen, de ogen knipperend tegen het felle zonlicht en er gezellig op uit gaan. We gaan - de één aarzelend misschien, de ander enthousiast en overtuigd - ons gezellige en sociale stokstaart- en apengedrag weer oppikken, want dat zit in onze genen. En als we dan naar een dierentuin gaan om ons dierlijk spiegelbeeld in coronatijd, de mol, te gaan opzoeken… dan gaat dat niet lukken, want juist de in hun eentje ondergronds levende mollen gelden als zó moeilijk te houden dat dierentuinen het niet meer proberen. Je krijgt de uitvoerder dus gewoon niet te zien. Alleen het resultaat van zijn werk: molshopen!