Stokstaartjes: Meesters in taakverdeling

Stokstaartjes danken hun naam aan het feit dat er bijna altijd wel één van de groepsleden rechtop op wacht staat, daarbij de staart als een soort leunstok gebruikend. Terwijl de wachter de omgeving en met name het luchtruim afspeurt naar mogelijke vijanden, zijn de overige groepsleden bijvoorbeeld bezig met het verzamelen van voedsel.

Stokstaartjes danken hun naam aan het feit dat er bijna altijd wel één van de groepsleden rechtop op wacht staat, daarbij de staart als een soort leunstok gebruikend. Terwijl de wachter de omgeving en met name het luchtruim afspeurt naar mogelijke vijanden, zijn de overige groepsleden bijvoorbeeld bezig met het verzamelen van voedsel. Is het dan altijd hetzelfde stokstaartje dat op wacht staat? Nee, de dieren blijken die taak bij toerbeurt te vervullen. Uit onderzoek blijkt dat elke wachter na circa twintig tot dertig minuten wordt afgelost door een andere groepsgenoot.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in de Telegraaf. Bekijk het artikel hier.

Lijdzaam

Op wacht staan is namelijk niet zonder gevaar voor de wachter zelf. En daarbij moet hij of zij ook nog eens lijdzaam toezien hoe andere groepsgenoten voedsel verzamelen en opeten. Toch maakt het dier dat op wacht staat zich op dat moment ondergeschikt aan het groepsbelang, en daarmee uiteindelijk ook zijn eigen belang en toekomst. De efficiënte taakverdeling onder de groepsleden is voor mensen fascinerend en leerzaam. Het leidt in het geval van de stokstaartjes tot een succesvolle samenleving met maximale output: een zo groot mogelijke overlevingskans van het individu en een florerend ’familiebedrijf’.

Familie

Stokstaartjes leven namelijk in hechte familiegroepen, waarbij een alfaman en een alfavrouw de enige zijn die jongen krijgen. De alfavrouw legt zich vrijwel uitsluitend toe op het krijgen van jongen en het produceren van melk. Het zijn de oudere jongen die vervolgens helpen bij het grootbrengen van de jongere aanwas. Hierbij vindt een waar opleidingstraject van het jonge grut plaats.

Je ziet bij stokstaartjes dat een van de oudere dieren zich opwerpt als meester die zijn leerling wegwijs maakt in het reilen en zeilen bij de stokstaartjes. Stokstaartjes hebben bijvoorbeeld met gevaarlijke en giftige prooidieren te maken, zoals slangen en schorpioenen. De leermeester bijt in de opleidingsperiode de giftige stekel van een schorpioen af, maar laat vervolgens zijn leerlingen de rest van de klus klaren.

Investering

Dat lijkt vanuit menselijk oogpunt wat wreed voor de schorpioen, maar het zijn voor de jonge stokstaartjes heel belangrijke lessen die de nog onervaren, jonge dieren klaarstomen voor de ontmoeting met de gevaarlijke tegenstanders. Een investering qua tijd en moeite nu, die in de nabije toekomst het verschil tussen (over)leven en dood kan betekenen.